مشاوره کودکان تلفنی:آسیب‌های اجتماعی کودکان

بسیاری از روانشناسان کودک و روانکاوان علل رفتارهای انحرافی را بر حسب نقص شخصیت فرد کجرو توجیه و تبیین می کنند و بر این باورند که برخی از گونه های شخصیت بیشتر از گونه های دیگر گرایش به تبهکاری و ارتکاب جرم دارند. در واقع آنان کژرفتاری ها را پیش از آن که به ژن های غیرعادی یا کروموزوم های اضافی نسبت دهند، به تجربه های تلخ دوران کودکی که معلول روابط ناسالم بین فرد و محیط اجتماعی او است، می دانند.

<<واژه شخصیت>> در زبان روزمره معانی گوناگونی دارد؛ مثلا وقتی در مورد کسی گفته می شود <<بسیار باشخصیت>> است، غالبا درجه کارآیی و جاذبه اجتماعی وی موردنظر است و گاه نیز کلمه شخصیت به منظور توصیف بارزترین ویژگی شخص به کار می رود، مثلا گفته می شود فلان کس <<شخصیت پرخاشگر>> یا <<شخصیت تبهکار>> دارد.

آسیب های اجتماعی کودکان
روانشناسان در تعریف دقیقی از شخصیت اتفاق نظر ندارند، ولی در بحث از آن بیش از هر چیز به تفاوت های فردی توجه دارند؛ یعنی ویژگی هایی که یک فرد را از افراد دیگر متمایز می کند. با این حال، در بحث حاضر مراد ما از شخصیت، الگوهای رفتاری و شیوه های تفکر معینی است که نحوه سازگاری شخص را با محیط تعیین می کنند.

شخصیت چیست؟
شاید بسیاری از ما در مکالمات روزمره بارها این کلمه را گفته و یا شنیده ایم که یک نفر را فاقد آن و دیگری را دارای کامل ترین نوع آن قلمداد کرده ایم. به راستی شخصیت چیست؟ <<جورج کلی شخصیت را روش خاص هر فرد در جست وجو و پیداکردن و تفسیر معنای زندگی می داند. به بیان دیگر <<شخصیت، امکان پیش بینی آن چه را که فرد در موقعیتی خاص انجام خواهد داد، فراهم می کند.>>

با توجه به تعاریف فوق به نظر می رسد چندین تضاد آشکار در برداشت ما از شخصیت وجود دارد: این تضادها عبارتند از:

۱- هیچ دو نفری دقیقا شخصیت یکسانی ندارند. به بیان دیگر، هر کس دارای شخصیت منحصربه فردی است.

۲- شخصیت یک فرد می تواند هم ثابت و هم انعطاف پذیر باشد.

۳- شخصیت از دو عامل وراثت و محیط و تعامل آنها شکل می گیرد.

از این تضادهای آشکار می توان گفت که این امر کاملا ممکن و عملی است که شخصیت یک فرد هم منحصربه فرد و در عین حال دارای خصوصیات مشترک باشد و نیز این خصوصیات در طی زمان می توان هم ثابت و هم دستخوش تغییر باشد و نیز این که وراثت و محیط هر دو در شکل گیری شخصیت نقش دارند.

از دیدگاه فروید، شخصیت انسان به مثابه قطعه یخ بسیار بزرگی است که در اقیانوسی شناور است و فقط قسمت کوچکی از آن آشکار و در سطح آگاهی است (خودآگاه) و بخش عمده آن زیر آب یعنی در ناخودآگاه قرار گرفته و دنیای وسیع خواست ها و تمایلات و انگیزه ها و عقاید سرکوب شده ای است که انسان از آنها آگاهی ندارد (ناخودآگاه) این بخش ناخودآگاه، در حقیقت تبیین کننده اصلی رفتارهای ما انسان ها است.

ساختار شخصیت شامل سه لایه <<نهاد>>، <<من>> و <<من برتر>> است:

۱- نهاد:

نهاد یا به اصطلاح قدما <<نفس اماره>> سرچشمه نیروی نفسانی بوده از غرایز اولیه ناخودآگاه انسان است که هیچ گونه قید و بندی نمی شناسد و فعالیت بر آن بر اصل لذت استوار است و می خواهد به سرعت شود. این نیروی روانی که ناشی از اعمال حیاتی و سوخت و ساز بدن است، مایه زندگی و پایه اصلی شخصیت است و من و من برتر از آن منشعب می شوند و برای فعالیت های خود نیروی لازم را از آن می گیرند.

<<نهاد>> برای کاستن یا از بین بردن تنیدگی ها و ناراحتی ها، یعنی پیروی از <<اصل لذت>> دو نوع فعالیت در اختیار دارد. یک <<واکنش بازتابی>> و دیگر <<نخستین گام کامیابی>> واکنش بازتابی شامل مجموع حرکات غریزی و افعال خود به خودی است. مانند سرفه، عطسه و خمیازه و یا پا بر زمین کوفتن و ظاهرا بی دلیل به چپ و راست قدم زدن و جست و خیز کردن (در کودکان) این کنش ها معمولا سبب کاستن تنیدگی می شوند و تا حدی رنج و ناراحتی را از بین می برند.

اما <<نخستین گام کامیابی>> متضمن واکنش روانی پیچیده تری است و موجب به تصور درآوردن چیزهایی می شود که می توانند تنیدگی هایی را که از بین بردنشان از عهده حرکات انعکاسی یا بازتابی خارج است، کاهش دهند؛ مثلا سبب می شوند که آدم گرسنه غذا را در نظر خود مجسم سازد. یا اگر آرزوی نیل به مقام یا به دست آوردن مالی دارد، در عالم خیال شاهد مقصود را در آغوش گیرد.

منبع: مرکز مشاوره و روانشناسی ایران-مشاوره کودکان تلفنی:آسیب های اجتماعی کودکان

جایگزین موبایل برای کودکان

مشاوره کودک تلفنی:کودک و تماشای تلویزیون

مشاوره کودکان تلفنی :کودک و نظم و ترتیب

مشاوره کودکان تلفنی:تحسین رفتار کودک

مشاوره کودک تلفنی :کودک و نفت

مشاوره تلفنی کودک:جایگاه شایسته شما در نظر کودک کجاست؟

مشاوره کودکان تلفنی:آسیب‌های اجتماعی کودکان